کارگر ایرانی و کارگر افغانستانی هر دو به یک اندازه قربانی شرایط هستند. هر دو برای سپری کردنِ روزگار سخت خود و خانوادهشان مجبور به کارند و ظاهرا باید هر شرایطی را بپذیرند.
باید بپذیرند که با کار و حقوق ناچیزِ ماهانه در خدمت تمام و کمال کارفرما باشند. از سال ۱۳۷۵ که دیوان عدالت اداری با صدور دادنامهی ۱۷۹ به قانونی بودن قراردادهای موقت در کارهای مستمر رای داد، قانون کار و مفاد حمایتی این قانون هم بیاثر شد. امنیت شغلی درست از همان زمان بر باد رفت و مهر سکوت از همان زمان بر لبان کارگران زده شد.
به گزارش ایلنا، نزدیک به ۲۵ سال است که به لطف حکم دیوان عدالت اداری و صدور دادنامهی ۱۷۹، قراردادهای موقت رونق گرفتهاند و دیگری خبری از اشتغالهای رسمی نیست. به گفتهی مسئولان بیش از ۹۵ درصد از کارگران امروز قرارداد موقت هستند. در چنین شرایطی کارفرما به راحتی میتواند کارگر را اخراج کند؛ تنها کافیست صدایی از او درآید تا فردای آن روز دیگر اجازهی ورود به کارگاه را نداشته باشند.
امروز ارتش ذخیرهی کار در کنار همین قرارداد موقتها سبب افزایش بیثبات کاری شدهاند و کارفرما به راحتی میتواند کارگران را بعد از چند ماه کار کردن؛ اخراج و کارگری دیگر را در زمانی بسیار کوتاه جایگزین کند؛ کارگری که احتمالا صدا ندارد یا مطمئن است که نمیتواد اعتراض کند. یکی از بیماریهایی که ممکن است کارگران این نوع مشاغل به آن مبتلا شوند بیماری قابل پیشگیری اما علاجناپذیر «سیلیکوزیس» است که به گفتهی پزشکان «تماس با مقادیر زیاد گردوغبار که حاوی ذرات میکروسکوپی سیلیس باشد، بافت ریه را از بین میبرد و توانایی ریه را برای خارج کردن اکسیژن کاهش میدهد». تنها راه پیشگیری از این بیماری مناسب کردن محیط کار و استفاده از تجهیزات مناسب همچون ماسک تنفسی است. حال آنکه «احمد» به ما میگوید حتی کارگران غذایشان را هم در همان گردوغبار کارخانه میخورند!
براساس ماده ۹۵ قانون کار «مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار برعهده کارفرما یا مسئولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده ۸۵ قانون کار است. هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور ازسوی کارفرما یا مسئولین واحد، حادثهای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازاتهای مندرج در این قانون مسئول است».
اما سوال این است که آیا در صورت ابتلا به چنین بیماریهای سخت ریویای که زندگی کارگران را تا آخر عمر تحت تاثیر قرار میدهد، کارفرما پاسخگو خواهد بود؟!